Ngô Vũ
Chúng tôi xin cung cấp luật bóng rổ chi tiết hiện đang được áp định hầu hết tại các giải đấu bóng rổ chuyên nghiệp trên thế giới.
Bóng rổ đang trở thành bộ môn thể thao phát triển tại Việt Nam trong những năm gần đây. Tuy nhiên, không phải ai cũng am hiểu về luật chơi bóng rổ cơ bản hiện đang được áp dụng tại các giải đấu bóng rổ chuyên nghiệp hiện nay.
Quy định về đội tham gia thi đấu bóng rổ
Thành phần của một đội bóng rổ bao gồm:
- Số Vận động viên (VĐV) tối đa trong một đội bóng là 12 người, bao gồm cả đội trưởng của đội bóng.
- Mỗi một đội bóng rổ chỉ có 1 huấn luyện viên (HLV) hoặc có thêm một trợ lý của HLV.
- Ở khu vực ghế ngồi của đội, sẽ có tối đa năm thành viên được ngồi tại khu vực này, trong đó bao gồm cả bác sĩ, người hỗ trợ xoa bóp…
Mỗi đội sẽ có 5 vận động viên, thực hiện tham gia thi đấu trên sân, đồng thời có thể trở thành cầu thủ dự bị, khi được HLV thay ra.
Luật bóng rổ NBA
- Áo của các VĐV khi thực hiện tham gia thi đấu, của một đội phải cùng màu cả phía trước và phía sau, và áo phải cho vào trong quần khi thi đấu.
- Quần của VĐV trong quá trình thi đấu cần có sự đồng nhất, về màu sắc cả mặt trước và mặt sau. Đối với quần thi đấu, không nhất thiết phải đồng màu với áo.
- Quần trong của VĐV sử dụng thi đấu, có thể dài hơn quần ngoài, yêu cầu phải cùng màu với quần thi đấu.
- Số áo phải theo quy định của luật bóng rổ cần đảm bảo được đội rõ ràng.
Trường hợp cầu thủ bị chấn thương
Nếu cầu thủ bị chấn thương, thì sẽ tạm dừng trận đấu.
- Khi bóng chết ( bóng không thể di chuyển), thì trọng tài sẽ cho tạm dừng trận đấu.
- Khi bóng sống, thì chờ đến khi hết đường bóng trọng tài sẽ thổi còi tạm dừng.
Trong trường hợp cảm thấy VĐV có thể bị chấn thương nặng thì trọng tài có quyền dừng trận đấu ngay lập tức để bảo vệ cầu thủ.
+ Thay người khi có một cầu thủ bị chấn thương và không hồi phục khi quá 15 giây. Cần phải thay người mới hoặc đội đó sẽ phải thi đấu mà không đủ 5 người.
+ Vị bác sỹ có quyền can thiệp mà không cần sự cho phép của trọng tài khi nhận thấy một cầu thủ trên sân cần can thiệp gấp.
+ Theo đúng quy định của luật bóng rổ thì một cầu thủ khi bị chấn thương và vết thương vẫn rỉ máu chưa cầm được thì sẽ không được phép tham gia thi đấu.
+ Một cầu thủ được ban huấn luyện đăng ký thi đấu bị chấn thương thì cũng có thể thay thế một cầu thủ dự bị khác.
Quy định về hiệp đấu và thời gian thi đấu theo luật chơi bóng rổ
Thời gian diễn ra của một trận đấu bóng rổ
- Thời gian của 1 hiệp đấu bóng rổ sẽ được diễn ra trong vòng 10 phút.
- Thời gian nghỉ giữa các hiệp đấu là 2 phút kể cả hiệp phụ, chỉ có thời gian nghỉ giữa hiệp 2 và hiệp 3 là 15 phút.
- Thời gian chuẩn bị trước khi trận đấu bắt đầu là 20 phút.
- Nếu như trong 4 hiệp đấu mà tỉ số của trận đấu vẫn không phân định được thắng thua thì trận đấu sẽ được đẩy đến với những hiệp phụ. Thời gian của mỗi hiệp phụ sẽ là 5 phút hai đội sẽ thi đấu cho tới khi có kết quả cách biệt.
- Nếu trọng tài xác định có lỗi vi phạm xảy ra vừa lúc tín hiệu thông báo kết thúc thời gian thi đấu thì các quả ném phạt sẽ được thực hiện ngay khi kết thúc thời gian thi đấu.
Luật chơi bóng rổ (trong quá trình trận đấu diễn ra)
- Trong luật chơi bóng rổ có quy định các VĐV chỉ được dùng tay để sử lý bóng, có thể sử dụng những cách như cầm bóng, chuyền bóng, lăn bóng.
- Người chơi sử dụng bất cứ bộ phận nào khác của cơ thể như, chân, vai, ngực…để khống chế bóng sẽ bị tính là phạm luật. Tuy nhiên nếu vô tình để bóng tiếp xúc với cơ thể thì không bị tính là vi phạm luật.
- VĐV dùng tay tác động vào trái bóng từ dưới lên(giống hành động phát bóng chuyền) sẽ bị tính là vi phạm luật bóng rổ.
Cách tính điểm trong bóng rổ
- Một tình huống ném bóng vào rổ chỉ được tính điểm khi bóng lọt từ phía trên lọt vào rổ.
- Cách tính điểm với những pha ném bóng vào rổ thành công
+ Ném phạt thành công sẽ được tính 1 điểm.
+ 2 điểm được ghi khi cầu thủ đứng ở khu vực 2 và ném bóng vào rổ đối phương.
+ Tương tự 3 điểm cũng được ghi khi bóng được ném đúng rổ tại khu vực 3.
+ Trong một tình huống ném phạt hay ném bóng vào rổ, bóng chạm vào thành rổ(chưa vào rổ) ngay sau đó có một cầu thủ tác động vào bóng và ghi điểm thì tính huống đó đội ghi điểm sẽ được cộng 2 điểm.
+ Một tình huống ném bóng vào rổ của đội nhà (vô tình) thì 2 điểm sẽ được dành cho đội của đối phương.
+ Cầu thủ cố tình ném bóng vào lưới của đội nhà sẽ không tính điểm.
+ Ném bóng từ phía dưới lên vào trong rổ sẽ bị tính là phạm luật.
Quy định về hội ý trong bóng rổ
Hội ý là khoảng thời gian mà HLV hay trợ lý HLV yêu cầu được dừng việc thi đấu để có những chỉ đạo chiến thuật cho đội bóng của mình.
+ Thời gian tối đá cho một lần hội ý là 1 phút.
+ Chỉ được phép dừng hội ý khi bóng chết, đồng thời đồng hồ thi đấu dừng lại và cả sự đồng ý của trọng tài điều khiển trận đấu.
+ Khi thực hiện thành công một quả ném bóng vào rổ, thì đội ghi điểm là đội có cơ hội để xin hội ý.
+ Trong thời gian thi đấu của hiệp một và hiệp 2, mỗi đội chỉ được hội ý 2 lần. Trong thời gian thi đấu của hiệp ba và hiệp bốn mỗi đội sẽ có quyền xin hội ý 3 lần và trong hiệp phụ thì số lần hội ý của mỗi đội là một lần.
+ Số lần hội ý không dùng hết trong một hiệp đấu sẽ không được tính cho những hiệp đấu còn lại hay cộng vào hiệp phụ.
Luật thay người trong bóng rổ
+ Trong một lần thay người một đội có thể thay một hay nhiều cầu thủ một lúc.
+ Một đội chỉ được thay người khi bóng chết và đồng hộ thi đấu dựng chạy.
+ Chỉ được thay đổi người khi được sự đồng ý của ban trọng tài.
+ Cầu thủ thay người sẽ đứng ngoài đường biên cho tới khi trọng tài cho phép vào thay người thì cầu thủ mới được vào sân.
+ Khi thay người thì cầu thủ được thay ra sẽ đi thẳng tới hàng ghế khu vực của đội nhà.
+ Khi thay người phải thực hiện một cách nhanh nhất, cũng như khi cầu thủ bị truất quyền thi đấu thời gian tối đa cho việc thay người là 30 giây.
+ Với cầu thủ ném phạt, chỉ được thay ra trong những trường hợp sau.
- Cầu thủ ném phạt bị chấn thương và không thể tiếp tục thi đấu ngay.
- Cầu thủ ném phạt bị phạt hay bị truất quyền thi đấu.
+ Không được phép thay người trong khi một quả ném phạt xảy đến hay khi quả ném phạt đã thực hiện xong.
Các tình huống bị xử thua theo luật bóng rổ
Một đội bóng sẽ bị xử thua nếu như đội đó vi phạm vào những lỗi sau đây :
- Trước khi trận đấu diễn ra đội nào chưa có đủ 5 thành viên trên sân đội đó sẽ bị tính thua cuộc.
- Có những hành động cản trở trận đấu diễn ra.
- Lỗi phản ứng với những quyết định của trọng tài bằng cách không thi đấu cũng bị xử thua.
- Đội bị xử thua sẽ bị tính thua với số điểm là 20-0 và được ghi vào trong biên bản thi đấu.
- Nếu một đội có số cầu thủ ít hơn đối phương là từ 2 người trở lên cũng sẽ bị sử thua.
- Đối với thi đấu lượt đi lượt về thì đội bị xử thua sẽ bị mất số điểm tại lượt đấu mà họ vi phạm luật.
Lỗi cơ bản trong bóng rổ
Cầu thủ ở ngoài biên và bóng ở ngoài biên:
+ Bất cứ phần cơ thể nào của VĐV tiếp xúc với phần hành lang bên ngoài sân đều bị tính phạm luật.
+ Bóng chạm tay một cầu thủ và ra ngoài biên thì quyền kiểm soát bóng thuộc về đội đối phương.
Luật 3 giây trong bóng rổ
+ Khi một bên kiểm soát bóng ở phần sân của đối thủ, thì một cầu thủ của đội tấn công sẽ không được di chuyểnliên tục quá 3 giây.
+ Cầu thủ có mặt ở trong khu vực giới hạn của đối phương chưa đến 3 giây, được phép dẫn bóng để ném rổ.
+ Một cầu thủ được gọi là đứng ngoài khu vực giới hạn khi hai chân của cầu thủ đó phải nằm bên ngoài khu vực giới hạn.
+ Trong luật bóng rổ có quy định một cầu thủ bị đối thủ kèm sát quá 5 giây(khoảng cách giữa 2 người khoảng 1m) thì phải chuyền bóng hoặc ném rổ.
Luật 8 giây trong bóng rổ
+ Trong luật thi đấu bóng rổ ghi rõ, khi một cầu thủ cướp được bóng và kiểm soát bóng ở phần sân sau của đội, cần phải nhanh chóng chuyền bóng tới phần sân phía trước của đội nhà trong khoảng thời gian là 8 giây.
+ Và thời gian cũng được tính tương tự khi đội kiểm soát bóng có quyền ném phát bóng thuộc khu vực sân sau với những lý do:
- Bóng từ tay đối phương bay ra ngoài biên.
- Có một cầu thủ nào đó bị chấn thương và trọng tài ra hiệu tạm dừng.
- Tình huống nhảy lên tranh bóng của hai đội.
- Có lỗi kép xảy đến.
Luật 24 giây trong bóng rổ.
+ Khi một cầu thủ của một bên giành quyền kiểm soát bóng, thì khoảng thời gian từ lúc đội đó kiểm soát bóng tới khi ném bóng vào rổ không được vượt quá 24 giây.
Luật 24 giây trong bóng rổ được quy định cụ thể như sau:
- Bóng phải rời tay cầu thủ ném rổ trước khi đồng hồ 24 giây báo tín hiệu âm thanh.
- Khi động tác ném bóng rổ hoàn thành, bóng phải chạm vào vòng rổ hay lọt vào bên trong rổ mới được tính là kết thúc khoảng thời gian 24 giây.
+ Trong trường hợp hi hữu bóng rời khỏi tay người ném, trên không trung và âm báo kết thúc 24 giây vang lên:
>> Nếu như bóng vào rổ sẽ không tính là phạm luật 24 giây trong thi đấu bóng rổ.
>> Nếu bóng chạm và thành rổ cũng sẽ không bị tính là vi phạm luật bóng rổ.
>> Sẽ tính là phạm luật, nếu bóng chạm vào bảng rổ và không vào rổ hay vào vành rổ, không bị phạm luật nếu đối phương giành quyền kiểm soát bóng, khi đó 24 giây sẽ bị hủy bỏ.
Ngô Vũ
